5 september 2019 Semenggoh Wildlife Centre
Nog steeds niet echt lekker doorgeslapen maar wel uitgerust pakken we de spullen bij elkaar. Om 7 uur zitten we aan het ontbijt. Een toast, een omelet, kopje thee, justje we kunnen er weer tegen. Om acht uur bij de receptie en daar komt onze gids ook al aan. Wat een timing. We laten één van de tassen hier achter en het blijkt dat dat wel vaker gebeurd; we krijgen een voucher met corresponderend nummer van onze tas.
Het is 45 minuten rijden naar Semenggoh Wildlife Centre (Pusat Hidupan Liar) een opvangcentrum voor Orang-Oetangs. Om kwart voor negen staan we voor de poort, even registreren en we kunnen verder. Dit is een opvangcentrum voor Orang-Oetangs die wees zijn geworden of niet meer voor zich zelf kunnen zorgen. Deze zijn hier opgevangen en weer los gelaten. Eigenlijk is Semenggoh een groot open terrein de Orang Oetangs kunnen overal heen de bush in. Alleen wordt er hier 2x per dag gevoederd en sommige van de Orang-Oetangs komen dan wat fruit halen. Het is niet met zekerheid te zeggen dat je ze ook ziet want het is natuurlijk de hoop dat op een dag geen elke Orang-Oetan naar de voederplank komt. Dit betekent dan dat ze prima voor zich zelf kunnen zorgen en genoeg voedsel vinden in de bush.
We rijden een smal weggetje op en we stoppen op een parkeerplaats. Het laatste stukje lopen we, dan zegt Achmed; rennen omdat hij andere toeristen ziet rennen. Dat houdt meestal in dat de OO er zijn dus ook wij de pas erin. Nog niet echt makkelijk met cameratas op je rug en Martin heeft zijn camera met 200-400 mm lens erop los in zijn handen. Martin had de lens al verwisseld in de auto achteraf mazzel want het is hier zo'n hoge luchtvochtigheid dat het een paar minuten duurt voordat we kunnen fotograferen omdat de lens direct beslaat.
Het rennen is niet voor niets geweest want er zijn al twee OO's vertrokken en er komt er net weer eentje aan uit de bush. Ja we zien hem. Wat een machtig gezicht. Dat beest al slingerend aan de kabels die hier hangen tussen de bomen. En wat komen ze dichtbij. Dit is wel heel gaaf een paar minuten later komen er nog twee Orang-Oetans aan. Wel drie tegelijk wat hebben wij een mazzel vandaag. De lens is inmiddels ook geacclimatieerd dus we kunnen ze mooi vastleggen.
Voor Martin is dat trouwens nog een klus die zware lens zonder statief. We mochten geen statief gebruiken (ook geen selfie-stick, wandelstok of kruk) dit wordt door de Orang-Oetans gezien als geweer waarmee de moeder is afgeschoten. En omdat de meeste OO's hier als wees zijn binnen gekomen hebben ze dat moment nog in hun geheugen gegrift staan. De OO's kunnen daar heel agressief op reageren dus dat was een verboden attribuut hier in het Semenggoh Wild Life Centre. Volwassen OO's zijn overigens heel erg sterk. Een vrouwtje staat in kracht gelijk als 8 mensen en voor een agressief mannetje zijn zelfs elf personen nodig om hem in bedwang te houden. Dit willen we natuurlijk voorkomen dus we sluiten alles uit waardoor ze zich ook maar enigszins niet meer op hun gemak zouden voelen. Een verhaal wil ook dat een mannetjes Orang-Oetan een vrouwtjes OO echt letterlijk in tweeën heeft gescheurd omdat ze niet wilde wat hij wou.
De bouw van de Orang-Oetans is ook enorm. Grote klerenkasten alsof ze dagelijks in de sportschool rondhangen en dan ook nog genoeg 'verboden' middelen gebruiken. Maar dan ook nog enorm lange armen. De zijn uitgestrekt wel anderhalve meter lang met enorme handen en voeten. De Orang-Oetans behoren tot de groep van mensapen. Het verschil tussen mensapen Orang-Oetans en Gorillas (apes) is het ontbreken van een staart t.o.v. een aap (monkey). De naam Orang-Oetan komt van het Maleise woord Orang Hutan wat mensaap betekent.
De OO's die we vandaag zien zijn helemaal niet agressief en zien alleen de bananen die ze krijgen. Het is een koddig gezicht hoe ze de bananen keurig aanpakken en één voor één in hun bek stoppen en dan verderop rustig gaan zitten om ze naar binnen te werken. Je ziet ze dan letterlijk met een hele tros bananen in de bek omhoog klimmen. Klimmen met je voedsel in de handen werkt natuurlijk niet. Zo staan we een kwartier te kijken en als het fruit op is zijn klimmen de Orang-Oetans weer weg de bomen in en zijn ze uit het zicht verdwenen.
Maar wat was dit gaaf om te zien. De 'verzorgers' hier zeggen dat het wel slim is om nog te wachten want het kan dat er later nog een paar andere OO's komen. Maar helaas vandaag niet. Om tien uur wordt iedereen verzocht het terrein te verlaten dus ook wij stappen weer in ons busje.
Het is vandaag een lange reisdag naar Batang Ai. We rijden over de hoofdweg waar ze ongeveer overal aan het werk zijn. Ze zijn de weg aan het verbreden zodat er straks (in 2025) een ware snelweg ligt door heel Borneo. Waar je nu nog 28 uur onderweg bent van Kuching naar Kota Kinabalu 1300 km verderop (over de weg) zou het dan in 12 uur moeten kunnen. Waarschijnlijk met het toenemende auto verkeer hier lukt dat dan ook niet meer.
We stoppen onderweg bij een markt waar eten gekocht wordt voor morgen. Wij mogen ook even een kijkje nemen. Veel verschillende soorten groenten en fruit allemaal keurig opgestapeld op bordjes met een prijs erbij. In een hoek van de markt is de visafdeling. Ook allemaal keurig opgestapeld. In bakken zien we nog levende Catfish langs elkaar glibberen. We hebben het dan ook snel gezien. Maar wel lekker om even de benen te strekken.
Onderweg zien we vooral veel wegwerkzaamheden met op de achtergrond wel steeds de mooie groene bossen. Ondanks de airco in de auto dommelen we toch in af en toe in slaap. De warmte vraagt wel veel energie, hopelijk beginnen we daar wel aan te wennen.
We lunchen ergens langs de weg. Het is een klein restaurantje waar je zelf niet zo 1,2,3 naar binnen zou stappen. Maar het eten wat voor ons wordt klaargemaakt smaakt prima. Dan is het nog anderhalf uur rijden naar de jetty. We stappen in een kleine stalen boot met gelukkig een overkapping en varen het meer over naar het Aiman Batang Ai Resort. Werkelijk prachtig gelegen aan de rand van het meer. Het hoofdgebouw is heel groot en we worden vriendelijk welkom geheten met een drankje. We krijgen de sleutel van kamer 501. De laatste kamer in het eerste longhouse.
Longhouse is de traditionele bouw hier van de bevolkingsgroep 'Iban'. Het is een overdekte lange gang met aan de rechterkant wel 30 kamers. Links allemaal vensters en deuren waarmee je op een balkon komt wat ook helemaal doorloop over de gehele lengte. Het is een kleine kamer maar wel met airco en een waaier dus we ploffen neer om weer even af te koelen.
Bij de entree hadden we al een uitnodigend zwembad gezien dus snel de zwemkleding aan en een verkoelende duik. Het water is ook lekker van temperatuur maar je komt er heerlijk van bij. We hebben hier een prachtig weids uitzicht op het meer dus we hebben hoop op een mooie zonsondergang. Helaas is het te veel bewolkt dus valt het wat tegen.
Dit is een restort waar we volpension hebben, je hebt ook geen andere keus om te gaan eten, dus we laten ons verrassen. Bij hoofdgerecht hebben we keuze maar de rest staat vast. We beginnen met een vissalade wat prima smaakt, vervolgens een Tom Yum soup oeps die is echt pittig. Maar wel prettig in deze warmte even wat zout en kruiden naar binnen. Martin heeft als hoofdgerecht vis met rijst en Sonja kipfilet met gekookte groente. Helaas is alles al behoorlijk afgekoeld. Jammer. Het smaakt overigens prima.
Na het eten het eerste reisverslag ge-up-load. Want ondanks 'in-the-middle-of-nowhere' een prima WiFi verbinding.
6 september 2019 Iban Longhouse in Batang Ai
Vannacht best redelijk geslapen, we beginnen een beetje gewend te raken of we worden gewoon steeds moeier. Na het ontbijt gaan we naar een traditioneel longhouse. We stappen in een lang gerekte kano en racen over het meer. Het is behoorlijk heiig. Het blijkt gewoon rook te zijn van de bosbranden in Kalimantan, het Indonesische deel van Borneo. We zitten hier vlakbij de grens. De mensen mogen de bebossing op het land wat in eigen bezit is afbranden en dat gebeurd dan ook om er landbouwgrond van te maken. Alleen in Indonesië branden ze gewoon de bossen af terwijl in Maleisië eerst de bomen gekapt worden dit zou minder rook geven. Beiden niet goed natuurlijk voor de natuur. Er wordt hier voornamelijk rijst verbouwd alleen niet zoals op Bali in terrassen maar gewoon op de droge grond. Ook zien we verschillende peperplantages.
Na een half uurtje varen zijn we bij het longhouse. In dit longhouse leven 37 families allemaal in een kamer naast elkaar. Het is een gebouw van wel 100 meter lang en ingeschat zo'n 25 meter breed op palen. Ieder gezin heeft een vloeroppervlakte van zo'n 5 bij 25 meter overdwars op het longhouse. Vooraan de verande, tenminste als je hem onderhoudt bij sommige gezinnen zie je dat het geheel helemaal is ingestort. Daarna de gezamenlijke gang waar iedereen overheen loopt en zit. Dan een afgesloten kamer met daarachter het keukengedeelte.
Koken doen ze hier op een houtvuur dus best wel brandgevaarlijk. Ze hebben dan ook verschillende groepen ingedeeld waarbij deze echt woning voor woning gaan controleren of het vuur wel goed uit is. Eén smeulend stuk hout kan in een half uur het hele longhouse in de fik zetten. De Iban zijn afstammelingen van de koppensnellers. Een groep mannen ging er op uit om andere mannen te doden. Als trofee namen ze dan het hoofd van de vijand mee naar huis. Het kon dat zo'n groep jonge vrijgezellen mannen maanden weg was van huis. Bij thuiskomst stonden dan de vrijgezellen dames/meiden op een rij als ontvangst comitee. Allemaal met een karaf rijstwijn. Ze schonken dan een glas rijstwijn in om vervolgens eerst zelf daar een slok van te nemen om te laten zien dat er geen gif in zat. Daarna dronk de man het glas verder leeg. Zo bij elke jonge dame bij de ingang. Dat konden er wel twintig zijn. De net thuis gekomen werden dus behoorlijk dronken van al die rijstwijn. Maar daar gaat het niet om. Als je een trofee mee naar huis had mocht je een vrouw uitkiezen waar dan mee getrouwd werd. De vrouwen maakte het niet veel uit door wie ze werden gekozen als ze maar aan de man waren. Mocht het gebeuren dat twee mannen voor dezelfde vrouw vielen dan moest dat onderling uitgevochten worden daarbij vielen geen doden. Vrouwen en mannen werden/worden wel al gelijkwaardig gezien. Als er op het land gewerkt wordt sjouwen ze beiden met dezelfde zware manden. Om te kunnen trouwen moesten de mannen dus met een schedel thuiskomen. De vrouwen moesten goed kunnen weven. Als zij dit onder de knie hadden konden ze voor de mannen de mooiste gewaden maken.
Omdat man/vrouw/kinderen en soms zelfs grootouders in één ruimte woonden en sliepen was er weinig ruimte voor privacy. Daarvoor gingen de man en vrouw naar het land op elke land stond een keet waar ook de nacht werd doorgebracht. Privacy had je zo wie zo niet in een longhouse. Het nieuws verspreidt zich daar sneller dan op het internet.
Sonja probeert nog een paar portretten te schieten van de weinige mensen die op de gang zitten. De kinderen zitten allemaal op school en sommige hebben zich teruggetrokken in hun eigen woonkamer. We kunnen alleen de verblijven van de chief zien.
Ook krijgen we nog een aantal traditionele dansen te zien. Waarbij vooral hard wordt geslagen op gamalan gongen en een trom van een pvc buis.
Dan is het tijd voor de presentjes die iedere toerist heeft meegenomen. Op advies van onze gids hadden we kleine zakjes chips gekocht voor de kinderen en thee. Wel van alles 37 omdat er zoveel gezinnen wonen in dit longhouse. Na het uitreiken van de presentjes gaan de inwoners in een kring zitten en wordt alles netjes verdeeld. Zijn de buren er vandaag toevallig niet wordt er keurig een apart stapeltje voor hun gemaakt.
De lunch is in de tussentijd bereidt door onze eigen gids en chauffeur. Heel veel verschillende soorten gekookte groenten en kip curry met witte kleefrijst. We eten zittend op de vloer.
We krijgen nog de lesje 'blaaspijp' schieten. Ze maken deze pijpen van hout. Een pijp van 2 meter lang en 3 cm in doorsnede met aan het uiteinde een mes. De pijp is uitgehold zodat het pijltje met een verdikt uiteinde er precies doorheen past. Als je gaat jagen doen ze gif op het uiteinde van de pijl. Dit is gif is een mix van het gif van een gifkikker, gifplanten en gifslang. Een dier wordt daar door verlamd waarna ze het met hun speer doden. Je moet de speer aan het uiteinde dus vlakbij je mond vasthouden. Daardoor hoef je niet je hele lichaam te draaien als het slachtoffer beweegt daarmee zou je je eigen schuilplek direct verraden. Wij mogen na de uitleg ook even proberen en we zijn geslaagd. Martin alle drie zijn pijlen in de cirkel (heeft het shampoo flesjes schieten uit doucheraampjes vroeger toch nog nut gehad) en Sonja schiet er direct 2 raak. Zo dat hadden ze niet verwacht maar wat wil je aan de blaastechniek zal het niet liggen.
Met het bootje varen we weer terug naar ons eigen longhouse waar we een heerlijke duik in het zwembad nemen.
Op tijd diner want we gaan vanavond mee op de evening walk. Kijken of er nog nachtdieren te vinden zijn. We krijgen vooraf hele spannende instructies zoals als we de geel met zwarte slang zien moeten we snel onze zaklantaarns uitdoen zodat hij ons niet ziet. En dat moet ook als we een hele grote bij tegenkomen. Na 45 minuten kletsnat te zijn geworden van het vele zweet wat weer uit alle poriën druipt zijn we niet verder gekomen dan Rode bosmieren (die overigens wel heel vervelend kunnen steken), Giant mier, een 1000-poot, de poot van een Tarantula in zijn hol en een kleine witte Tarantula die Martin overigens nog zelf had gespot en nog wat andere spinnetjes die overigens wel giftig zouden zijn.
Kortom het viel wat tegen. Geen kikkertjes/slangen of kameleons die hier ook zouden zitten. In ons hutje maar weer even gedoucht en de shirt weer uitgespoeld want dat droogt sneller als een kletsnat shirt van het zweet.
{flike}